ถ้าให้พูดถึงการละเล่นของเด็กนอกเมืองหรือต่างจังหวัดของเด็กผู้หญิงในสมัยก่อนนั้นต้องยอมรับเลยว่า หมากเก็บ เป็นเกมที่นิยมมากในยุคนั้น ช่วงเวลาการเล่นที่ดีนั้นจะมีอยู่ 3 ช่วงเวลานั่นก็คือช่วงเช้าตอนทำเวร โรงเรียนเสร็จก่อนที่จะเข้าแถวหน้าเสาธง อีกช่วงเวลาหนึ่งนั้นก็คือช่วงพักกลางวัน จะเป็นเวลาที่เอาเรื่องมาก เพราะมีเวลาเล่นนาน รู้ผลแพ้ชนะเกมได้เลย และอีกเวลาก็คือตอนรอรถโรงเรียนมารับ
โดยวิธีการเล่นนั้น ต้องเตรียมหิน 5 ก้อน ที่มีความเข้ากับมือผู้เล่น เมื่อหาหินของตัวเองได้แล้วให้นั่งล้อมวงกัน และเริ่มต้นเกม นำหินทั้ง 5 ก้อนไว้ที่ฝ่ามือโยนขึ้นหลังมือและรับกลับขึ้นมาบนมือ ใครสามารถเก็บหินไว้ได้มากสุดจะได้เริ่มก่อน
- ด่านหนึ่ง
ต้องโยนหินขึ้น 1 ลูก และปล่อยอีก 4 ลูกบนพื้น และกลับมารับลูกที่โยน เมื่อรับเสร็จให้โยนหินและหยิบทีละลูกจนครบ 4 ลูก
- ด่านสอง
ต้องโยนหินขึ้น 1 ลูก และปล่อยอีก 4 ลูกบนพื้น และกลับมารับลูกที่โยน เมื่อรับเสร็จให้โยนหินและหยิบทีละ 2 ลูกจนครบ 4 ลูก
- ด่านสาม
ต้องโยนหินขึ้น 1 ลูก และปล่อยอีก 4 ลูกบนพื้น และกลับมารับลูกที่โยน เมื่อรับเสร็จให้โยนหินและหยิบทีละ 3 ลูกและอีก 1 ลูกที่เหลือจนครบ 4 ลูก
- ด่านสี่
ต้องโยนหินขึ้น 1 ลูก และปล่อยอีก 4 ลูกบนพื้น และกลับมารับลูกที่โยน เมื่อรับเสร็จให้โยนหินและหยิบทีทั้งมด 4 ลูกในครั้งเดียว
- ด่านเข้าถ้ำ
ต้องโยนหินขึ้น 1 ลูก และปล่อยอีก 4 ลูกบนพื้น และกลับมารับลูกที่โยน เมื่อรับเสร็จให้โยนหินและกวาดหินเข้ามือที่อูมไว้ ทีละด่าน 1 – 4 และเก็บให้ครบ
- ด่านออกถ้ำ
ทำนิ้วตั้งไว้และปัดออกทีละลูกจนหมด และเก็บรวดเดียวให้หมด